İş Kazası Nedir? Hangi Durumlar Kapsama Girer?
“İş kazası tazminatı” sadece iş yerinde yaşanan olaylarla sınırlı değildir. 5510 sayılı kanuna göre iş kazası sayılan durumlar şunlardır:
- İş yerinde meydana gelen ani kazalar
- İşverenin yönlendirmesiyle dışarıda gerçekleşen görev kazaları
- İşe gidiş-geliş sırasında, işverenin sağladığı araçla oluşan kazalar
- Emzirme izninde yaşanan kazalar
Bu durumlar SGK tarafından iş kazası olarak değerlendirilir. Çalışan, hem SGK’dan destek alabilir hem de işverene karşı tazminat talep edebilir.
SGK’ya İş Kazası Bildirimi Nasıl Yapılır?
İşveren, kazayı öğrendikten sonra en geç 3 iş günü içinde SGK’ya bildirimde bulunmalıdır. Aksi halde idari para cezası uygulanır.
Bildirim adımları:
- e-Devlet sistemi üzerinden yapılır.
- Aşağıdaki belgeler hazırlanır:
- Hastane raporu
- Olay yeri tutanağı
- Tanık ifadeleri
Bu belgeler kazanın belgelenmesini sağlar ve çalışanın yasal haklarını korur.
Geç veya Eksik Bildirim Ne Gibi Sorunlar Yaratır?
SGK’ya geç ya da eksik yapılan bildirimler, tazminat sürecini uzatabilir ya da hak kaybına neden olabilir. Belgelerin eksiksiz sunulması bu açıdan hayati önem taşır.
İş Kazası Geçiren Çalışanın Hakları
Kazaya uğrayan bir çalışanın sahip olabileceği başlıca haklar:
- Geçici iş göremezlik ödeneği: Tedavi süresince SGK tarafından ödenir.
- Sürekli iş göremezlik geliri: Kalıcı sakatlık durumunda bağlanır.
- Tıbbi giderlerin karşılanması: Tedavi ve ilaç masrafları SGK tarafından karşılanır.
- Maddi ve manevi tazminat: İşveren aleyhine dava açılabilir.
- Bakım yardımı: Ağır engelli çalışanlara sağlanır.
Ölümle Sonuçlanan Kazalarda Yakınların Hakları
İş kazası ölümle sonuçlanırsa, ölen çalışanın yakınları şu haklardan yararlanabilir:
- Cenaze yardımı
- Ölüm geliri
- Dul ve yetim aylığı
Ayrıca, işveren hakkında tazminat davası açma hakkı da doğar.
Tazminat Davası Nasıl Açılır?
İşverenin kusurlu olduğu durumlarda işçi ya da ailesi dava açabilir. İki ana dava türü vardır:
- Maddi tazminat: Gelir kaybı ve masraflar için talep edilir.
- Manevi tazminat: Yaşanan psikolojik ve fiziksel zararlar nedeniyle açılır.
Bu tür davalar iş mahkemelerinde görülür. Genellikle 10 yıl içinde açılması gerekir.
Delil ve Belgelerin Önemi
Başarılı bir dava için güçlü belge desteği şarttır. Gerekli belgeler:
- Olay yeri tutanağı
- Hastane raporları
- Tanık ifadeleri
- Kamera kayıtları (varsa)
Bu belgeler uzman bir avukat yardımıyla eksiksiz hazırlanmalıdır.
İşverenin Kusur Oranı Nasıl Hesaplanır?
Mahkemeler işverenin sorumluluğunu değerlendirirken şu kriterlere bakar:
- İş güvenliği eğitimi verilmiş mi?
- Koruyucu ekipman sağlanmış mı?
- Risk analizi yapılmış mı?
- Denetim düzenli mi?
İşverenin kusur oranı, tazminat miktarını doğrudan etkiler.
Arabuluculuk Süreci Zorunlu mu?
İş kazalarına bağlı tazminat davalarında arabuluculuk zorunlu değildir. Ancak taraflar dilerse gönüllü arabuluculuk yoluyla anlaşmaya varabilir.
SGK’nın Rücu Davası Açma Hakkı
SGK, kusurlu bulunan işverenden yaptığı ödemeleri geri alabilir. Bu işleme rücu davası denir. SGK, tüm sağlık ve gelir ödemelerini işverene yansıtabilir.
Neden Avukatla Hareket Etmelisiniz?
İş kazası sonrası yürütülen yasal süreçler teknik bilgi gerektirir. Avukat desteğiyle:
- Belgeler doğru hazırlanır
- Hak kayıplarının önüne geçilir
- Süreç daha hızlı ve etkili ilerler
Yüksek tazminat tutarları için avukatsız işlem yapmak risklidir.
Sonuç: Haklarınızı Bilen Kazanır
İş kazası tazminatından faydalanmak için süreci doğru yürütmek gerekir. SGK bildirimi zamanında yapılmalı, belgeler eksiksiz hazırlanmalı ve işverenin kusuru tespit edilmelidir.
Bu makale, 2025 yılı itibarıyla geçerli yasal bilgilere göre hazırlanmıştır. Kazazede çalışanlar ve aileleri için yol gösterici bir kaynaktır.